Shanty-Pedia

Shanty zoeken...
Clear the Track, let the Bulgine Run (a.k.a. Eliza Lee)
Van oorsprong een Afro-Amerikaans liedje van de zgn. ’railroad navvies’, die aan de spoorweg werkten. Omdat veel zeelui ook werkten bij de aanleg van de spoorwegen in Noord-Amerika, vond deze shanty zijn weg naar zee en werd daar gebruikt als Capstan shanty. Volgens ingewijden heeft Clear the track dezelfde melodie als de Ierse folksong ‘Shule Agra’ maar in het refrein worden overduidelijk Afro-Amerikaanse invloeden aangetroffen. Het is volgens Hugill ook weer zo’n typische mix van Engels/Ierse woorden aangevuld met ‘’a blackman’s dialect’ die door de ‘shantymarkt’ van Mobile (Bay) zijn ontstaan. Hij gaat ervan uit dat de melodie eerst van Ierland/Engeland naar de Mobile regio is gegaan waar de Afro-Amerikanen o.a. het refrein naar eigen nut en genoegen aanpasten en op later datum zou het met een enkele kleine wijziging de weg terug naar zee vinden.
Kramer_Nelson_24x30, 11/5/15, 10:01 AM,  8C, 12000x12223 (0+1667), 150%, Custom,  1/25 s, R37.3, G30.5, B49.1
Railroad Navvies
Navvies:
Tijdens de industriële revolutie was er een toenemende behoefte aan infrastructuur; wegen, kanalen, spoorwegen. Bij de aanleg hiervan werd als het ware door het landschap genavigeerd om de meest efficiënte route te vinden. De mensen die die dit werk uitvoerden werden dus Navvies genoemd.
Bulgine
Afro-Amerikaans dialect /verbastering/slang voor stoommachine.
In 1848 verscheen het woord –bulgine - voor het eerst in print in het book ‘American speech’: ‘going over to hobuc in a steamboat, the bulgine busted and we all got afloat’. Ook de locomotief die in 1848 in gebruik was op de New York – Erie treinverbinding werd beschreven door het volgende citaat: ’When the locomotive first came among them the boys stood near the track to see which way the bulgine is coming.’  Het woord valt nog steeds onder het spoorwegjargon. In oude slangwoordenboeken vinden we het geschreven als ‘’bull-jine.
Low back car
Volgens mij is dit zo’n lage open transportkar, dus zonder zijkanten, die d.m.v. ijzeren wielen op de spoorrails staat en zich kan voortbewegen door een met handkracht aangedreven T-vormige hendel. Dus in gebruik bij de aanleg van spoorwegen. De tekstregel ’clear away (the track’) komen we tegen in een song genaamd ‘’ the wagon road “geschreven in 1856 door Charles Mackay   en opgedragen aan ‘the pioneers of the great Pacific railroad’.
Black Ball line
The Black Ball Line was ook bekend onder de naam ‘the old line’ of ’The Swallowtail Line’ (door de zwaluwstaartachtige vorm in het logo) en waren met 4 Packets de eerste Trans-Atlantische verbinding tussen Liverpool en New York met oorspronkelijk een maandelijkse vertrektijd vanuit beide richtingen. De B.B.L zou actief zijn vanaf haar oprichting in 1818 door Isaac Wright & Son, Benjamin Marshall en Francis & Jeremiah Thompson, tot 1878. Deze schepen waren met een gemiddelde van 400 ton niet zo groot en pas rond 1850 zouden ze richting 1000 tot 1300 ton worden. Kenmerk was hun snelheid en kadaverdiscipline aan boord. Bemanningsleden waren eersteklas zeelui. Er is ook een shanty ontstaan met verwijzing naar de B.B.L. genaamd ‘hooraw for the Black Ball Line’, gekenmerkt door zoals we dat in goed Nederlands noemen ’A wild hooraw chorus’. Het werkwoord ’Blackballing’ zou in die tijd wereldwijd bekend raken als duiding voor: ’slecht behandelen van personeel, tekeergaan, met een grote bek orders geven ‘!
Clipper
Van ‘to clip’: afkorten/snoeien het is een snel zeilschip in de periode 1800-1865. De naam “clipper” ontstond uit het ’slang’ doordat deze schepen dagen afknabbelden van de gebruikelijke reistijden op zee. Clippers raakten bekend om hun snelheid, gratie en schoonheid.

Beroemde clippers waren o.a. Cutty Sark, Dreadnought, Sea Witch, Flying Cloud, Thermopylae, Great Republic, Lightning en Glory of the Seas. Zij hadden een mooie stroomlijn en een in verhouding maximaal zeiloppervlak met drie grote masten. Er ontstonden wedstrijden wie de eerste thee van dat seizoen vanuit China naar Engeland en Amerika bracht en men ging de strijd aan met de reistijden van produkten die nog immer vanuit New York over de ook niet geheel ongevaarlijke landroute naar California (de gold rush periode) werden gebracht. De clipper James Bains zette een trans-Atlantisch record neer door in 12 dagen en 6 uur van uit Boston naar Liverpool te zeilen. De Lightning vestigde een record door in precies 24 uur 436 nautical miles af te leggen. Beide schepen waren gebouwd op de werf van Donald McKay, in East Boston in respectievelijk 1855 en 1854. De snelheid was een obsessie geworden.  Zo was er de zeeman aan boord van The Viking die de captain ging melden dat de barometer omhoogging en mooi, rustig weer voorspelde. Die kon echter gelijk opzouten want schreeuwde de captain:’ To hell with a high glass, we want it pointing to storm and getting us home!!’ 

In 1927 zeilde The Archibald Russell van Australia naar Ierland met schapenwol en daar schuurden bemanningsleden met behulp van een draadsysteem de bodemlijn van het schip zodat er geen mos-of algengroei de snelheid ook maar enigszins zou beperken.  Dit waren echt de uitlopers van de laatste clippers. Door hun tuigage veroorzaakten clippers een specifiek ratelend geluid en zo ontstond de bijnaam Windjammers. 

Door de opkomst van de stoomschepen en de opening van het Suezkanaal dat enorme tijdwinst ging opleveren voor het waterverkeer tussen Europa en Azië zou de noodzaak en behoefte aan de clippers verdwijnen. Om die prachtige clipper periode af te sluiten volgt hier een citaat uit het fraaie boek van de Time Life serie Genaamd ‘’The Windjammers’:

‘’The last great age of sail, the magnificent era of the windjammers, was already drifting in the doldrums from which it would never escape. In truth, before that race across a windy reach of the Atlantic even started, de Herzogin Cecilie and all her sister ships were already doomed. But those who sailed  the Tall Ships, and those who watched them pass—like all the passengers and crew of the liner on that sun-splashed October morning –knew quite well what Britain’s Poet Laureate  John Masefield had in mind when he wrote of the windjammers: ‘They mark our passage as a race of men, earth will not see such ships as those again!’
The Grain Races.
Met de opkomst van de stoomvaart werd het steeds moeilijker voor reders om de zeilschepen winstgevend te houden. Er was veel bemanning nodig om het schip te zeilen en de afhankelijkheid van het weer was te groot. De nog in de vaart zijne zeilschepen werden, met minimale bemanningen, nog ingezet voor het vervoer van Australisch graan naar Europa. Net als bij het vervoer van thee van China naar Engeland ontstond ook hier een wedstrijd, The Grain Race.
De laatste Grain Race was in 1959. Dat jaar zeilde de viermast bark de Passat in 110 dagen van Port Victoria, South Australia, via Kaap Hoorn, naar Penarth Docks in South Wales, Groot Brittanië. Hiermee viel definitief het doek voor de commerciële zeilvaart. De meeste, op dat moment nog in de vaart zijnde zeilschepen eindigden onder de sloophamer. Een aantal werd omgebouwd tot opleidingsschepen voor zowel koopvaardij- als marine officiers, en een nog kleiner aantal is ook vandaag nog te bezichtigen als museumschip.
Margaret Evans
Was een Packetship, gebouwd in 1846/ New York/ door scheepswerf Westervelt & MacKay. Onafgebroken zeilde zij tot begin 1863. Haar naam duikt dus op in de shanty Clear the Track (Margaret Evans).  De aanduiding Black Ball Line werd in andere versies vervangen door bijv. ‘’Blue Star Line’’ of Swallowtail Line. Deze Margaret Evans was 899 ton, onderhield de verbinding tussen New York en London, en kon ongeveer 230 passagiers vervoeren en een behoorlijk aantal postzakken. Terwijl zij voor anker lag aan het begin van East River, New York, in 1865 raakte zij behoorlijk beschadigd door een onduidelijke manoeuvre van het stoomschip Bridgeport.

PK

Tekst:

 

Oh! The smartest clipper you can find.

Ah ho, way ho, are you most done.

Is the Marg’ret Evans of the Black Ball line.

So, clear the track, let the bulgine run.

Refrein

Tibbey hey, rig a gig in a low back car.

Ah ho, way ho, are you most done.

With Liza Lee all on my knee

So, clear the track, let the bulgine run.

 

Oh, we’re outward bound for the Liverpool town

Ah ho, way ho, are you most done.

With the lassies there we’ll waltz around.

So, clear the track, let the bulgine run.

 

Refrein

 

Oh, the gals are waiting on the pier.

Ah ho, way ho, are you most done.

We’ll get ashore an’ ‘ave some beer.

So, clear the track, let the bulgine run.

Refrein

 

When we are all back in Mobile Town

Ah ho, way ho, are you most done.

I’ll stand you whiskies all around

So, clear the track, let the bulgine run.

Refrein

 

Oh, the Marg’ret Evans of the Black Ball Line

Ah ho, way ho, are you most done.

She’s never a day behind her time.

So, clear the track, let the bulgine run.

Refrein

 

Vertaling:

 

O de mooiste klipper die je kunt vinden

Ah ho, way ho, ben je bijna klaar.

Is de Marg’ret Evans van de Black Ball Line

Dus, weg van het spoor en laat de stoommachine draaien.

 

Refrein

TIbey hey, span een gig aan een pompwagen

Ah ho, way ho ben je bijna klaar

Met Liza Lee hier op mijn knie

Dus, weg van het spoor en laat de stoommachine draaien.

 

We gaan op weg naar Liverpool

Ah ho, way ho, ben je bijna klaar.

Met de meiden daar walsen we in het rond.

Dus, weg van het spoor en laat de stoommachine draaien.

 

Refrein

 

O, de meiden staan al te wachten op de pier

Ah ho, way ho, ben je bijna klaar.

We gaan aan land en nemen een paar biertjes.

Dus, weg van het spoor en laat de stoommachine draaien.

 

Refrein

 

Als we allemaal terug zijn in Mobile

Ah ho, way ho, ben je bijna klaar.

Dan trakteer ik op whisky voor allemaal.

Dus, weg van het spoor en laat de stoommachine draaien.

 

Refrein

 

O, de Marg’ret Evans van de Black Ball Line

Ah ho, way ho, ben je bijna klaar.

Is nooit een dag achter op haar schema.

Dus, weg van het spoor en laat de stoommachine draaien.

 

Refrein

 

Bijgewerkt op: 01-12-24