Shanty-Pedia

Shanty zoeken...
Paddy Lay Back (ook: Bound for Valparaiso Round the Horn) was populair als zowel een Forebitter als capstan shanty en vooral in gebruik op schepen vanuit Liverpool naar de Zuid-Amerikaanse westkust. Denk bijv. aan de Guano Trade en Salpeter uitvoer. Paddy Lay Back komen we in twee gedaanten tegen nl. met een 8-regelig couplet als Forebitter en met een 4-regelig couplet als Capstan shanty.

Limey:
Amerikaanse zeelui noemden hun Engelse collega’s meestal ’limejuicers’ omdat deze na een aantal dagen op zee citroensap kregen uitgereikt ter voorkoming van scurvy d.w.z. scheurbuik. Dit was verplicht gesteld via een wettelijk voorschrift en opgenomen in de Merchant Shipping Act van 1894. Dit was een handboek waarin o.a.de constructie van zeegaande schepen werd vastgelegd, De eisen waaraan de lading moest voldoen en de daarbij horende verpakking, aantal reddingsboten, wijze van laden en bevoegdheden van de captain.  De Jan modaal der zee noemde deze Act altijd gewoon ‘pound and pint’. 
Ook de eventueel toe te passen lijfstraffen werden nauwkeurig aangegeven om zodoende een eind te maken aan de willekeur van de captain en/of bosun. Een aan de Merchant Shipping Act gerelateerde shanty is ‘’the Limejuice Ship ‘’ die tevens bekend staat onder de titel ‘’according to the act ‘’ met als eerste couplet:
Now, if you want a merchant ship to sail the sea at large
we’ll not have any trouble if ye have a good discharge,
signed by the board of trade an ev’rything exact,
for there’s nothin’ done on a lime juice ship contrary to the act!

Uitstekend gezongen terug te vinden op de CD van Stormalong John genaamd Shanties from Liverpool onder nr. 16. Het zijn van dit soort authentieke nummers die je, om wat voor reden dan ook, nooit op festivalletjes tegen zal komen terwijl je juist hierdoor een het onderscheid kan maken.

In het boek van William Main Doerflinger, ’Songs of the Sailor and Lumberman’ vinden we Paddy lay back terug onder de naam ’mainsail haul.’ Om de verwarring nog groter te maken komen we in het boek “Boxing the Compass” van Roy Palmer het lied ook tegen onder de naam ‘’On board the Leicester Castle’’ met als laatste couplet:

Down upon me hands and knees I went a-groping, 
a-groping like a pig into his trough.
and with my surprise and wonder
I found it was good medicine for me cough,

now I wish I was with the jolly sailors
down in Blaxhall ship a-drinking beer,
and when the singing and dancing it was all over
we raised our ports and sang out with good cheer.

Blaxhall Ship = een pub in Blaxhall)
Deze versie valt te beluisteren op de CD ‘’My Ship shall sail the Ocean’’, gezongen door George Ling, geboren 1904 in Blaxhall-Suffolk. Opname 28 April 1975 dus in het jaar van zijn overlijden, aan de keukentafel in het huis van zijn dochter. (Er is geen oorzakelijk verband!).
In vroeger tijden kon het lied zomaar uit 20 coupletten bestaan vooral bij het ophalen van het anker.

In het boek van Joanna Colcord ‘’Songs of American Sailormen’’ (1938) komen we het lied weer tegen onder de naam ‘’Paddy Get Back’’. Volgens haar is het lied rond 1870 ontstaan als forebitter/forecastle song en is het gedurende de laatste jaren van het zeiltijdperk als capstan shanty aangenomen.  Het chorus dat zij weergeeft:


Paddy, get back, take in the slack!

heave a-round the capstan, heave a pawl, heave a pawl!

‘bout ship and stations, boys, be handy,

rise tacks and sheets and main-s’ l haul!


Pawl: 

een stuk hout of metaal geplaatst bij de voet van de kaapstander(capstan) of windlass om het teruglopen te voorkomen.

 

Windlass: 

een apparaat voor het ophalen van het anker. Is een oud begrip en al in gebruik vanaf de 17e eeuw. Een oude spelling was Windelas. Schijnt vanuit het Middle English te komen en werd toen geschreven als Windas. (1150—1500)

 

Slack: 

oude term en al in gebruik sinds de Old English periode (450—1150) toen het werd geschreven als –sleak- in de betekenis van –ruimte-vrije afstand.  Nu gebruikt als aanduiding voor het vrijgekomen deel van een touw(rope) als onderdeel van de rigging.


Johnny Caproos: 

verbastering van Crapaud (mormel) als aanduiding en bijnaam voor een Fransman. Is ook een reuzekikker uit Zuid- en Centraal Amerika bekend onder de naam leptodactylus pentadactylus.  In de 16e eeuw schreef Nostradamus al in een verwijzing naar de Fransen over ’les crapauds’. Het legt de verbinding tussen de Fransen en hun voorliefde voor de kikkerbilletjes/kikkerdijtjes.


Rooshians: 

Russen.


A bum an’ stiff:

een landloper/zwerver en een gehandicapt persoon bijv. a stiff leg/stijf been. (Cape Stiff was tevens de bijnaam voor Cape Horn).


Pox:

in dit geval geen waterpokken maar een geslachtsziekte.


A bunk: 

een sobere en zeker qua maatvoering nauw bemeten slaapplaats aan boord, meestal met 2 of 4 in een compartiment.


Flippers: English slang voor ‘’de handjes of klauwtjes’’  

Ook in gebruik als duiding voor bijv.de vinnen van grote vissoorten.


Snooze:

een dutje doen.


Booze: 

sterke drank. 


Lay aft men:

hier in de betekenis van: Attentie! Ophouden met wat je aan het doen bent/wakker worden/uit je nest.


The Hotspur: 

Full-Rigged ship, te water gelaten op 13 October 1810. Gebroken: Januari 1821. Lengte 44 meter. HMS Hotspur was een oorlogsfregat van de Royal Navy en voorzien van 36 kanonnen.

Tussen 1810 en 1948 zouden er bij de Royal Navy 4 schepen worden vernoemd naar The Hotspur hetgeen een bijnaam was voor ene Sir Henry Percy gezien zijn opvliegend karakter.

Frisco: San Francisco.

   

‘With the Southcone a-hoisted as a warning’: waarschuwing die vanaf 1855 zou worden verzonden door ‘The Met Office’ als zijnde de organisatie voor de nationale Engelse weerberichten die ook de aangeleverde gegevens door vrijwilligers zou bundelen alsmede het verzamelen van allerlei gegevens over de oceanen. De feitelijke naam van dit instituut werd in 1854 The Meteorological Department of the Board of Trade’, met de aanstelling van Vice-Admiraal Robert Fitzroy   als hoogste leidinggevende. Van 1828 - 1836 was hij Captain van H.M.S. Beagle. Bij zijn tweede reis tussen 1831 en 1836 zou hij vergezeld worden door Charles Darwin. In October 1859 verging de Clipper Royal Charter bij de kust van North Wales met een verlies van 450 levens. Naar aanleiding hiervan introduceerde Fitzroy in 1861 het eerste Britse stormwaarschuwingsbericht door ingebruikneming van de elektrische telegraaf. De huidige naam van dit vooraanstaande instituut is ‘The National Meteorological Library And Archive’ en Is voor iedereen te volgen en te raadplegen. Het is de nr. 1 op dit gebied in de gehele wereld en heeft in bezit:

  • Ca. 300.000(!) boeken, weerkaarten, atlasgegevens, journaals, krantenartikelen, microchips en wetenschappelijke publicaties over klimaat, weerberichten etc.
  • de dagelijkse weervoorspellingen voor geheel Engeland vanaf 1861 tot heden en de hele wereld.
  • een aantal eerste weerberichten die teruggaan naar de late 18e eeuw.
  • audiovisueel materiaal met gedigitaliseerde afbeeldingen, foto’s, video’s en dvd’s.

 

Scheurbuik: 

verschijnselen zijn: inwendige bloedingen, uitvallende tanden door zwellingen en pijnlijke ledematen. De voornaamste doodsoorzaak aan boord van middeleeuwse zeilschepen. De Britse marine-arts James Lind (1716-1794) voerde in 1747 de regelgeving in dat er op Britse marineschepen citroensap moest worden verstrekt. Tijdens de wereldreis van de grote navigator James Cook ontdekte men ook de heilzame werking van zuurkool t.a.v.de scheurbuikziekte. Op zich wel vreemd dat dit eerst vanaf 1747 algemeen bekend raakte want in het boek van Dr. E. Leuftink genaamd: ’Chirurgijns Zee-kompas’ staat beschreven dat op het schip waarmee de adelborst Wurffbain in 1632 naar Indie voer elke man bij uitbraak van de scheurbuik om de dag citroensap kreeg. Ook onze eigen Michiel de Ruyter schreef al in 1653 een brief naar de Zeeuwse admiraliteit dat de gezondheid aan boord goed was want hij had een Engels schip aangehouden en daaruit de hele lading citroenen gelicht en onder de manschappen verdeeld. De toenmalige serieuze wetenschap negeerde de eerste berichten over de heilzame effecten van citrusvruchten want ja, ‘die zeelui hadden wel meer sterke verhalen’. Liever sneden ze zwart geworden tandvlees weg en stijve gewrichten ging men te lijf door er met stokvis tegen te slaan.  Een citaat na het passeren van de zuidelijke keerkring en het overlijden van het eerste slachtoffer: ‘door den overvloedighen ghesouten cost groote sieckte onder tvolck ghecomen die men scheurbuik noemt’.In die jaren ontstonden de moestuintjes op het dek om zodoende aan wat verse groenten te komen.

PK

Tekst:

 

’t Was a cold an’ dreary morning in December

An’ all of me money it was spent

Where it went to Christ, I can’t remember

So down to the shippin’ office went

 

Now that day there was a great demand for sailors

For the colonies and for Frisco and for France

So, I shipped aboard a limey barque the Hotspur

I got paralytic drunk on my advance

 

Refrein

Paddy lay back! Paddy lay back! 

Take in your slack. Take in toyr slack!

Take a turn around the capstan

Heave a pawl, heave a pawl

‘Bout ship stations boys be handy, be handy

For we’re bound for Vallaparaiser ‘round the Horn

 

Now I joined her on a cold December morning

A-flapping on me flippers to keep me warm

With the south cone a-hoisted as a warning

Stand by the coming of the storm

 

Now some of our fellows had been drinking

An’ I meself was heavy on the booze

So, I climbed into my ol’ sea chest a-thinking

I turned into me bunk and have a snooze

 

Refrein

 

I woke up in the morning sick an’ sore

I knew I was outward bound again

When I heard a voice a-callin’ at the door

Lay aft men and answer to you’s names

 

Now ’t was on the quarterdeck where first I saw ‘em

Such an ugly bunch I’d never seen before

For there was a bum an’ stiff for every quarter

An’ it made me poor ol’ heart feel sick an’ sore

 

Refrein

 

Ther’ was Spaniards an’ Dutchmen an’ Rooshians

An’ Johnny Caproose just across from France

An’ they couldn’t speak a God-dammed word of English

But answered to the name of month’s advance

 

Now I knew that in me box I had a bottle

By the boardin’ master ‘t was put there

An’ I wanted something for to wet me throttle

Something for to drive away dull care

 

Refrein

 

So down upon my knees I went like thunder

Put me hand into the bottom o’ the box

And what was me great surprise an’ wonder

Found only a bottle o’ medicine for the pox.

 

Refrein

 

 

Vertaling:

 

‘t Was een kouwe druilerige ochtend in December

En al mijn geld was uitgegeven

Waaraan weet ik bij god niet meer

Dus ging ik naar het scheepskantoor

 

Nu was er die dag grote vraag naar zeelieden

Voor de koloniën en voor Frankrijk

Dus monsterde ik op een Engelse bark The Hotspur

En werd lazarus van m’n voorschot

 

Refrein

Rustig aan Paddy,

Hou je gedeisd

Doe je dienst aan de kaapstander

Haal de pal op

Op alle delen van het schip moet je handig zijn

Want we gaan naar Vallaparaiser om Kaap Hoorn

 

Nu, ik kwam aan boord op een koude Decemberochtend

Met m’n handen slaand om ze warm te houden

En de zuidbal hing al als waarschuwing:

Wees klaar voor de komende storm.

 

Nou hadden sommige van onze jongens wat gedronken

En ikzelf was zwaar aan de drank

Dus klom ik in m’n ouwe kist en dacht

Ik ga maar te kooi om wat te pitten.

 

Refrein

 

Ik werd ‘smorgens ziek en misselijk wakker

Ik wist dat we weer naar zee gingen

Toen ik een stem aan de deur hoorde:

“Uit je nest mannen en antwoord naar je naam.”

 

Nou op het achterdek zag ik ze voor het eerst

Zoveel lelijkheid had ik nog nooit gezien.

Want er was een zwerver en een lijk voor elke bak

En het maakte m’n ouwe hart ziek en misselijk.

 

Refrein

 

Er waren Spanjaarden en Hollanders en Russen

En Johnny Caproos, net uit Frankrijk

En ze spraken geen woord Engels

Maar antwoordden naar de naam van hun voorschot.

 

Nou wist ik dat ik in m’n kist een fles had

Daarin gedaan door de boardin’ master

En ik wilde iets om m’n keel te smeren

Iets om m’n duffe hoofd op te klaren.

 

Refrein

 

Dus ik ging als de donder op m’n knieëen

En reikte m’n hand naar de bodem van de kist

En wat was mijn grote verbazing

Ik vond slechts een fles medicijn tegen de pox.

 

Refrein

 

 

Bijgewerkt op: 01-12-24